ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΟ ΚΟΛΕΓΙΟ

BRICK
Σκηνοθεσία: Ράιαν Τζόνσον
Παίζουν: Τζόζεφ Γκόρντον-Λίβιτ, Ματ Ο’ Λίρι, Νόρα Ζίετνερ, Λούκας Χάας
ΗΠΑ, 2005. Διάρκεια: 100΄

Υπόθεση: Ο Μπρένταν, πανέξυπνος, αλλά μονήρης τελειόφοιτος Λυκείου, δέχεται ένα αλλόκοτο τηλεφώνημα από την Έμιλι, κοπέλα του μέχρι πρόσφατα, η οποία ακούγεται άσχημα μπλεγμένη. Αποφασισμένος να τη βοηθήσει, ο Μπρένταν χώνεται με τη βοήθεια του μοναδικού του κολλητού, του «σπασίκλα» Μπρέιν, στον «υπόκοσμο» της σχολικής ζωής, και μπλέκει με παρέες πλούσιων ναρκομανών, με βαποράκια, διακινητές και με λάγνες, «μοιραίες» συμμαθήτριες.

Με μια εντυπωσιακά μελετημένη άσκηση ύφους, ο πρωτοεμφανιζόμενος Ράιαν Τζόνσον μεταφέρει αυτούσια τη μυθολογία του φιλμ νουάρ και της αστυνομικής λογοτεχνίας του Ντάσιελ Χάμετ και του Ρέιμοντ Τσάντλερ στη σημερινή ηλιόλουστη Καλιφόρνια. Τα αποτελέσματα είναι σίγουρα θεαματικά στο επίπεδο του στιλ, αλλά το αν ο θεατής θα «μπει» τελικά στον κόσμο της ταινίας, αποτελεί εν πολλοίς θέμα προσωπικής ιδιοσυγκρασίας, σχέσης με το είδος του νουάρ, αλλά και ηλικίας.

Πράγματι, μας είναι λίγο δύσκολο να φανταστούμε θεατή άνω των δεκαοκτώ να πείθεται από την εικόνα του αναιμικού πρωταγωνιστή με τα γυαλάκια που μεταμορφώνεται σε σκληροτράχηλο ντετέκτιβ, έτοιμο να γρονθοκοπήσει όποιον πληροφοριοδότη δεν πείθεται με άλλο τρόπο, αλλά και πρόθυμο να δεχτεί στωικά και θαρραλέα το δικό του μερίδιο «σωματικής τιμωρίας», όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν. Προφανώς έχουμε να κάνουμε με μια ψυχαναλυτική λειτουργία του κινηματογράφου, όπου ο κάθε σπυριάρης μαθητής βρίσκει το παραφουσκωμένο υπερεγώ του στο πρόσωπο του Μπρένταν, που εκτοξεύει τις νουάρ ατάκες με ρυθμό πολυβόλου. Για να ολοκληρωθεί η ψυχαναλυτική προσέγγιση, δεν θα μπορούσε βέβαια να απουσιάζει η εξόχως περιπεπλεγμένη πλοκή, όπου μετά το πρώτο μισάωρο βομβαρδισμού με μονοσύλλαβα ονόματα – Πιν, Ταγκ, Ντοντ, Μπρικ, Τζερ, Τσακ κ.ά. – απαιτείται πλέον να κρατά κανείς σημειώσεις σε αστυνομικό μπλοκάκι για να βγάλει κάποια άκρη. Στο τέλος, τα πάντα βρίσκουν βέβαια μια ευλογοφανή κατάληξη, σύμφωνα τουλάχιστον με τον ιδιοφυή Μπρένταν, οπότε κι εμείς παριστάνουμε ότι καταλάβαμε ό,τι αυτός κατάλαβε, για να μη φανεί ότι υπολειπόμαστε σε εξυπνάδα από τον επί της οθόνης εκπρόσωπό μας. Ας μη θεωρηθεί πάντως ότι με τα σχόλια αυτά ειρωνευόμαστε τους εφήβους, γιατί το γεγονός ότι αρκετοί θα συγκινηθούν από την ταινία αποτελεί συγκλονιστική απόδειξη των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν στις μέρες μας. Η ταινία μπορεί έτσι να ειδωθεί και ως μια μεταφορά-αλληγορία για τα βάσανα της εφηβικής ηλικίας, κατά την οποία κυριαρχούν οι ανάγκες για αναγνώριση, καταξίωση, ένταξη, αλλά και αγάπη και τρυφερότητα. Τέλος, όσοι έχουν αγαπήσει έστω και λίγο το νουάρ, δεν θα καταφέρουν να μείνουν ασυγκίνητοι τουλάχιστον από το σενάριο του Τζόνσον - ειδικά οι διάλογοι αποτελούν κομψοτεχνήματα, έστω κι αν χρειάζεται να τους ακούσει κανείς ξανά και ξανά για να τους καταλάβει.

ΒΑΘΜΟΣ: ***

(δημοσιεύτηκε στον εξώστη, τεύχος 762)