ΟΙ ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΕΡΑΣΤΕΣ

LES AMANTS REGULIERS

Σκηνοθεσία: Φιλίπ Γκαρέλ
Παίζουν: Λουί Γκαρέλ, Κλοτίλντ Εσμέ, Ζουλιέν Λουκάς
Γαλλία, 2005. Διάρκεια: 178΄

Μια τρίωρη, ασπρόμαυρη ταινία για τον Μάη του ’68 και τους νέους της εποχής εκείνης. Αυτό μοιάζει να είναι το θέμα της ταινίας που σας παρουσιάζουμε σήμερα. Το εντυπωσιακό όμως είναι ότι, πίσω από την επιφανειακά απλή, μινιμαλιστική της γραφή, την ασπρόμαυρη, μουντή φωτογραφία, την υποτυπώδη πλοκή, το αργό, ρυθμικό μοντάζ και τις λιτές, τελετουργικές κινήσεις της κάμερας, η ταινία κινητοποιεί ένα τεράστιο σύνολο αναφορών, καταφέρνοντας να συνθέσει τελικά μέσα από την δωρική της αφαιρετικότητα ένα πολύπλοκο και πλούσιο χάρτη συναισθημάτων και ιδεών. Προϋπόθεση, βέβαια, για να καταλυθεί η αντίδραση και να γίνουν οι απαραίτητοι συσχετισμοί είναι η ενεργός συμμετοχή του θεατή. Όσοι δεν γνωρίζουν τίποτα για το Μάη του ’68 ή για τη nouvelle vague, ίσως βρεθούν αντιμέτωποι με ένα φαινομενικό κενό. Οι υπόλοιποι θα αναγνωρίσουν τον ελεγειακό τόνο του σκηνοθέτη, θα συγκινηθούν με τον παραλληλισμό των εξεγερμένων φοιτητών με τους γιακοβίνους επαναστάτες του 1789, θα ταυτίσουν το δεικτικά σκληρό κοινωνικό κατεστημένο της εποχής με τον σημερινό επερχόμενο συντηρητικό εσμό, θα ξαναθυμηθούν μέσα από τους ιδιαίτερα πυκνογραμμένους διαλόγους του πρώτου μέρους όλους τους βασικούς πολιτικούς προβληματισμούς της γενιάς που ονειρεύτηκε ν’ αλλάξει τον κόσμο, και θα βουτηχτούν σύγκορμοι στο κλίμα της ταινίας. Ένα κλίμα φευγάτης ανεμελιάς, εύθραυστης ευαισθησίας, διανοητικού οργασμού, ερωτικών αναζητήσεων, ιδεαλιστικών ονείρων, μαστούρικης αναπόλησης, αγωνιστικής αυταπάρνησης, αλλά και ηττοπαθούς παραίτησης. Είναι πραγματικό τριπ αυτή η ταινία, αξίζει να παρατηρήσετε την ρυθμικότητα των εναλλαγών της, το πώς υποβάλλει το θεατή σε μια κατάσταση τρανς - έτσι πρέπει να είναι ο κινηματογράφος, ούτε ψυχρά δοκιμιακός και ψευδοδιανοουμενίστικος, ούτε όμως και να καταχράται τη δύναμή του χειραγωγώντας συναισθηματικά το θεατή. Είναι δε εντυπωσιακός ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζει ο Γκαρέλ την Ιστορία, σαν να πρόκειται για ζώντα οργανισμό, ο οποίος αποτελείται από θραύσματα μνήμης σε μια διαρκή κατάσταση ανασύνθεσης. Απουσιάζει πλήρως οποιαδήποτε διάθεση μανιχαϊσμού, εντυπωσιασμού ή εκμετάλλευσης, ό,τι δηλαδή χαρακτηρίζει μια άλλη σύγχρονη ευρωπαϊκή ταινία που αντιπαρατίθεται, υποτίθεται, στο Χόλιγουντ, τον «Λαβύρινθο του Πάνα». Προσέξτε την ασπρόμαυρη φωτογραφία, όπου εκτός από τα πρόσωπα, δεν δείχνεται σχεδόν τίποτ’ άλλο, κι όμως, με τα παιχνιδίσματα των σκιών, του φωτός και του σκότους, των βασικών συστατικών δηλαδή της έβδομης τέχνης, αναδύεται σταδιακά ένας ολόκληρος κόσμος. Ένα διαμάντι απλού, αμιγούς κινηματογράφου.

ΒΑΘΜΟΣ: ****

(δημοσιεύτηκε στον εξώστη, τεύχος 761)