16.2.10

ΕΝΑΣ ΣΟΒΑΡΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ



A SERIOUS MAN


Σκηνοθεσία: Τζόελ και Ίθαν Κοέν

Παίζουν: Μάικλ Στούλμπαργκ, Σάρι Λένικ, Φρεντ Μέλαμεντ, Ρίτσαρντ Κάιντ


Προεκτείνοντας και εμπλουτίζοντας τον πάγιο προβληματισμό τους σχετικά με τις διαδικασίες νοηματοδότησης του βιώματος και το νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης (έμβλημα του οποίου μπορούμε να θεωρήσουμε το μυστηριώδες κουτί στο “Barton Fink”) προς το οικείο σε αυτούς πεδίο της εβραϊκής ταυτότητας και παράδοσης, οι αδελφοί Κοέν, μεγαλωμένοι και οι ίδιοι σε εβραϊκό προάστιο της Μινεσότα των ’60s, μας παραδίδουν μια έξυπνη, ευχάριστη κοινωνική σάτιρα με μεταφυσικές αποχρώσεις, λεπτοδουλεμένη μέχρι σχολαστικότητας, σεμνή στις φιλοδοξίες της, με πλούσιο όμως υπόβαθρο για όσους έχουν την διάθεση να κάνουν τους συσχετισμούς. Ήδη η ασπρόμαυρη εισαγωγή, μια σχεδόν αυτόνομη κι όμως ποικιλοτρόπως συνδεόμενη με το κυρίως σώμα της ταινίας παραδοσιακή ιστορία για ένα ζευγάρι Εβραίων στην Ευρώπη πριν δυο αιώνες, το οποίο φοβάται πως έχει πέσει θύμα της κατάρας ενός σεβάσμιου γέροντα, θέτει το πλαίσιο: Πάνω από τη φαινομενικά ήρεμη κι ανέμελη ζωή μας επικρέμεται σαν μαύρο σύννεφο η απειλή μιας προαιώνιας και αναπόφευκτης κατάρας. Τα βάσανα του Ιώβ τα οποία περνάει η ανθρωπότητα (γιατί ως μετωνυμία για ολόκληρο το ανθρώπινο γένος θα πρέπει να νοηθεί η εβραϊκή κοινότητα της ταινίας) την οδηγεί σε μια επίμονη και αγωνιώδη αναζήτηση ερμηνείας και νοήματος. Τα αδυσώπητα «γιατί» παραδοσιακά καλείται να απαντήσει η θρησκεία, η οποία όμως αποκαλύπτεται ένα πουκάμισο αδειανό, ίσως όχι με δική της ευθύνη. Και οι τρεις συναντήσεις με ραβίνους του μονίμως εμβρόντητου ήρωα, που δέχεται με τη στωικότητα ενός Μπάστερ Κίτον όλα τα κακά της μοίρας του και διόλου τυχαία επαγγέλεται καθηγητής θεωρητικής φυσικής, είναι αρκούντως δεικτικές, αλλά και απολαυστικές. Ίσως τελικά ο ρόλος του Θεού στη ζωή μας να μην διαφέρει και πολύ από το ρόλο των αδελφών Κοέν στον κινηματογράφο: Αυτοί βάζουν τη σκηνοθετική δεξιοτεχνία. Το νόημα θα πρέπει να το συμπληρώσουμε μόνοι μας…

***