PAPRIKA

Σκηνοθεσία: Σατόσι Κον
Ιαπωνία, 2006. Διάρκεια: 90΄
Διανομή: Sony

Με μια ματιά: Γιαπωνέζικο manga (ταινία κινουμένων σχεδίων), αυστηρά για ενήλικες, όχι λόγω του «τολμηρού» περιεχομένου του, κάθε άλλο, αλλά εξαιτίας του πολυσύνθετου χαρακτήρα του, της αφηγηματικής του πολυπλοκότητας και της φιλόδοξης προσπάθειάς του να προσεγγίσει τον κόσμο του υποσυνειδήτου.

Υπόθεση: Γιαπωνέζοι επιστήμονες έχουν εφεύρει μια συσκευή, το DC-Mini, με την οποία μπορούν να διεισδύουν και να καταγράφουν τα όνειρα ασθενών με ψυχικές διαταραχές. Κάποια στιγμή το DC-Mini θα πέσει στα χέρια αγνώστων τρομοκρατών, που θα το χρησιμοποιήσουν για να επηρεάσουν τα όνειρα των ανθρώπων και να τους οδηγήσουν σε μια μαζική υστερία. Η σοβαρή και συγκροτημένη ψυχίατρος Δρ. Ατσούκο Τσίμπα, η οποία στον κόσμο των ονείρων παίρνει τη μορφή του alter-ego της, τής κεφάτης και άκρως ερωτεύσιμης Πάπρικα, και ο νεαρός υπέρβαρος μεγαλοφυής εφευρέτης Τοκίτα αναλαμβάνουν να λύσουν το μυστήριο.

Ο Φρόιντ συνήθιζε να λέει ότι το όνειρο είναι «η βασιλική οδός για το ασυνείδητο». Αυτήν ακριβώς την οδό επιχειρεί να διανοίξει η «Πάπρικα», εγχείρημα περίπλοκο και πολυσχιδές, που στέφεται όμως από απόλυτη επιτυχία. Μεταπηδώντας διαρκώς ανάμεσα σε διάφορα επίπεδα πραγματικότητας, ανακαλύπτοντας ολοένα κι από έναν άλλο κόσμο που κρυβόταν μέσα στον προηγούμενο, ακριβώς όπως οι ρωσικές κούκλες, μπερδεύοντας πραγματικότητα και φαντασία, πραγματικότητα και όνειρο, η «Πάπρικα» διαβρώνει επίμονα κάθε τοίχο, κάθε φράγμα που υψώνουμε μπροστά στα όνειρά μας, μπροστά στις υποσυνείδητες επιθυμίες και φοβίες μας, καταδεικνύοντας τη σχετικότητα των διαχωρισμών κι εγκαταλείποντάς μας έκθετους μπροστά στο χειμαρρώδες, ασταμάτητο ρεύμα του ασυνειδήτου. Παράλληλα, επιχειρεί να αρθρώσει έναν λόγο αμιγώς κινηματογραφικό, έξω και πέρα από τις ορθολογικές συμβάσεις της κλασικής αφήγησης, έναν λόγο ταυτοχρόνως μη ρηματικό και άρρητο (έξω δηλαδή από τα όρια του λόγου και της λογικής), που αναδεικνύει τη δύναμη της αμιγούς εικόνας, αλλά και της λειτουργίας των συνειρμών. Το όλο εγχείρημα εμπλουτίζεται με τις απαραίτητες δόσεις αυτοαναφορικότητας και κινηματογραφοφιλίας, καθώς ο κινηματογράφος δίνει βροντερό παρόν, τόσο στα όνειρα, όσο και στις μύχιες επιθυμίες των ηρώων. Παρούσα είναι τέλος στον ονειρικό κόσμο της «Πάπρικα» και η κοινωνική κριτική. Όχι βέβαια μέσα σε ατάκες ή σε αφηγηματικές τροπές, αλλά στην εικονοπλασία της ταινίας. Το συλλογικό όνειρο στο οποίο μεταπίπτουν τα θύματα των τρομοκρατών είναι μια αλλοπρόσαλλη, ασυντόνιστη παρέλαση από καταναλωτικά αγαθά, παιχνίδια, φιγούρες καρτούν και ένα… άγαλμα της Ελευθερίας. Αργότερα, η τελική σκηνή του δράματος θα δοθεί μέσα στα χαλάσματα ενός ερημωμένου λούνα-παρκ στο οποίο κυριαρχεί ένας παραμορφωτικός καθρέπτης. Είναι πολλά τα ευρήματα της «Πάπρικα», όσα και τα επίπεδά της, το «κλειδί» όμως του δράματος σίγουρα δεν κρύβεται στην υπόθεση και τα λόγια των χαρακτήρων, ιδιαιτέρως όταν είναι τόσο κακομεταφρασμένα όσο στο συγκεκριμένο dvd, στο οποίο σας προτείνουμε να αποφύγετε πάση θυσία τους ελληνικούς υποτίτλους.

Αξιολόγηση: ****